Taal
Taal zorgt ervoor dat wij met elkaar contact kunnen hebben, onze gedachten en gevoelens kenbaar kunnen maken en duidelijk kunnen maken wat we willen en denken. Voor ieder mens is taal dus een cruciaal hulpmiddel. Belangrijk voor een goede taalontwikkeling zijn goed werkende oren (dove kinderen lopen meer risico op een taalachterstand), een omgeving met een rijk taalaanbod en intelligentie (laagbegaafde kinderen hebben vaak een vertraagde taalontwikkeling). Wanneer iemand problemen heeft met taal, staat dit een goede communicatie in de weg. Dit kan allerlei gevolgen hebben, zoals gedragsproblemen.
Daarom is het van groot belang dat een taalontwikkelingsstoornis vroeg gesignaleerd en gediagnosticeerd wordt. Een kind kan dan snel adequaat worden geholpen en de achterstand t.o.v. leeftijdsgenoten wordt bij vroegtijdige interventie geminimaliseerd.
Bij een taalontwikkelingsstoornis wordt de problematiek goed in kaart gebracht en bijkomende problemen kunnen zoveel mogelijk worden voorkomen.
De belangrijkste taal georiënteerde stoornissen zijn:
TAALACHTERSTAND
Door onvoldoende taalaanbod, bijvoorbeeld doordat ouders weinig voorlezen of weinig praten met hun kind, kan er een taalachterstand ontstaan. Eén van de andere reden kan zijn dat het gehoor (tijdelijk) minder funcioneert door oorontstekingen. De taalachterstand heeft niks te maken met een probleem in de hersenen.
TAALONTWIKKELINGSSTOORNIS (TOS)
Kinderen met een taalontwikkelingsstoornis hebben moeite om zich te ontwikkelen op het gebied van taal. Ze kunnen bijvoorbeeld lastig woorden en klanken onthouden, hebben moeite om taal te begrijpen of om zich begrijpelijk uit te drukken. De exacte oorzaak is onduidelijk, mogelijk ligt het probleem in de hersenen. Een vroege diagnose is belangrijk, zodat op tijd met de juiste behandeling kan worden gestart. Tot het zevende jaar is veel winst te behalen. Zo valt te voorkomen dat achterstanden steeds groter worden.
VERSTANDELIJKE BEPERKING
Taal en/of spraakstoornis als gevolg van een verstandelijke beperking, bijvoorbeeld bij het Syndroom van Down, autisme, CP (cerebrale parese) of andere aandoeningen waarbij hersenbeschadiging is opgetreden. Hierbij is het van belang om vroeg te beginnen, zodat de voorwaarden om te gaan communiceren zo optimaal mogelijk gemaakt worden. Dit kan betekenen dat deze kinderen eerst gaan communiceren door gebaren te vormen met hun handen en daarna pas gaan praten. Vaak worden deze kinderen langdurig begeleid door de logopedist. Als aan alle voorwaarden is voldaan, maar praten vanwege de beschadiging in de hersenen niet mogelijk blijkt te zijn, zal gekeken worden of er een ondersteunend communicatiemiddel kan worden aangemeten. Over het algemeen is de behandeling dan al overgenomen door een gespecialiseerd centrum, zoals een revalidatiecentrum, kinderdagcentrum of het speciaal onderwijs.
DYSLEXIE
Dyslexie is een complex taalprobleem. Bij dyslexie gaan lezen, spellen en schrijven in verhouding met leeftijd en onderwijsniveau heel erg moeizaam. Al voordat kinderen vastlopen in het leerproces, zijn er aan de hand van de spraak- en taalontwikkeling soms al risicofactoren te signaleren voor dyslexie. Goede begeleiding in een vroeg stadium door een logopedist kan dyslexie weliswaar niet voorkomen, maar het kan de uitingsvorm, de problemen en gevolgen (faalangst, sociaal isolement, verkeerd ingeschatte intelligentie, onderwijsachterstand) wel aanzienlijk verkleinen.
MEERTALIGHEID
Het meertalig opgroeien kan voor taalproblemen zorgen als er sprake is van taalzwakte.
AFASIE
Afasie is een taalstoornis die ontstaat door een hersenletsel in de linker hersenhelft. Dit wordt meestal veroorzaakt door een beroerte (CVA), maar kan ook ontstaan door een hersentumor, een ongeval of een andere aandoening in de hersenen.
